Waar houdt symboolpolitiek op en begint nepnieuws? Die vraag bekruipt me bij de berichtgeving over het Britse paspoort in de verschillende Europese media de laatste dagen. Dankzij de Brexit krijgen de Britten hun blauwe paspoort terug! Hurray! Weer een overwinning op de Brusselse bureaucraten jubelen de ‘Brexiteers’. Tot zover het verhaal. Dan nu de feiten…
In 1981 spraken de landen van de toenmalige Europese Gemeenschap inderdaad af om meer uniformiteit te brengen in het uiterlijk en de inhoud van paspoorten van de verschillende lidstaten – dat zou het werk van de douane vergemakkelijken en de wachttijd aan grenzen voor de mensen verkorten (we hebben het over de tijd voor de afschaffing van de controles aan de binnengrenzen). Die afspraak – die inderdaad de kleur bordeauxrood noemt – ligt vast in een resolutie en is dus niet wettelijk bindend. Daarmee is mythe 1 doorgeprikt: er moest niets, maar landen besloten deze afspraak uit te voeren omdat ze het in hun belang achtten.
Dan de hoofdrolspelers. De tekst van de resolutie is daar duidelijk over. Het zijn “de vertegenwoordigers van de regeringen van de lidstaten” die het initiatief tot een uniform paspoort nemen. Daarmee gaat mythe 2 in rook op: niks Brusselse bureaucraten van de Europese Commissie. En ook het door de Brexiteers zo geminachte Europese Parlement had geen vinger in de pap – dat had in 1981 geen bevoegdheden op dit terrein. Nee, voor het Verenigd Koninkrijk tekende namens de Britse regering, die gecontroleerd wordt door het Britse Parlement, de hoogste baas van de Britse vertegenwoordiging in Brussel, Michael Butler.
Kortom, de Britten stapten met open ogen en uit overtuiging in het proces om Europese paspoorten meer op elkaar te laten lijken. Later kwam er overigens wel degelijk bindende wetgeving op dit gebied, zeker na de aanslagen van 11 september, onder andere over het gebruik van biometrische gegevens – belangrijk voor onze veiligheid. Ook hier deden de Britten welwillend aan mee.
Toeval of niet, eergisteren was het de sterfdag van Sir Michael Butler; vier jaar geleden overleed hij. Naast topdiplomaat en vertegenwoordiger van de Britse regering was hij ook verzamelaar van Chinees porselein. We kunnen hem niet meer vragen wat hij van de ophef en symboolpolitiek over het Britse paspoort vindt. Maar ik kan me voorstellen dat het iets met olifanten in een porseleinkast zou zijn…
Lees de hele tekst van de resolutie uit 1981, met de handtekening van Butler hier.
